Het kan zijn dat je een fotoshoot wilt gaan doen, maar nog wel een paar vragen hebt over hoe het een en ander werkt of in elkaar zit. Op deze pagina staat een paar onderwerpen die goed zijn om te weten. Kortom: hoe wij werken.
Stel dat je een fotoshoot wilt gaan doen, maar je bent bang dat je foto’s ongewenst online gebruikt gaan worden. Zo werken we niet natuurlijk. Maar.. je vraagt je wel af wat er allemaal met je foto’s kan gebeuren en of het allemaal wel veilig is. Voordat we in detail gaan om uit te leggen waarom: Al je gemaakte foto’s zijn veilig. Niet te hacken. Niet openbaar. Niets!
En waarom jouw foto’s veilig zijn heeft met twee dingen te maken: Ten eerste staan al onze foto’s niet op locaties die verbonden zijn met het internet. Geen cloud-opslag of NAS-oplossingen. Gewoon stand-alone “oldschool” schijven. Ten tweede heb je de wet aan je zijde.
Het portretrecht is een aspect van het auteursrecht; het wordt in Nederland geregeld in de artikelen 19-21 van de Auteurswet. Het verschil tussen portretrecht en auteursrecht kan worden uitgelegd aan de hand van het volgende voorbeeld.
Wanneer iemand wordt gefotografeerd, komt het portretrecht toe aan de afgebeelde persoon en de auteursrechten komen toe aan de maker van de foto.
Uit artikel 20 Aw vloeit voort dat een fotograaf, aan wie weliswaar het auteursrecht op in opdracht van de geportretteerde persoon vervaardigde foto’s toekomt, desalniettemin niet bevoegd is de foto’s openbaar te maken zonder toestemming van deze geportretteerde. Zie verder hieronder m.b.t. portretten die al dan niet in opdracht zijn gemaakt.
Er zijn in de Nederlandse wetgeving enkele verschillen tussen het auteursrecht en het portretrecht:
- Het portretrecht is persoonlijk; het kan alleen worden uitgeoefend door of namens de afgebeelde persoon (of diens nabestaanden). Het auteursrecht kan daarentegen worden vervreemd. Het kan worden overgedragen aan een ander.
- De geldigheidsduur van het portretrecht bij portretten in opdracht gemaakt geldt tot tien jaar na het overlijden van de afgebeelde persoon en komt toe aan diens erfgenamen.
- Het auteursrecht geldt tot 70 jaar na het overlijden van de maker en komt na diens overlijden gedurende die periode toe aan zijn erfgenamen.
Het juridische begrip portret is breder dan hoe het woord “portret” in het dagelijkse spraakgebruik wordt gebruikt. Voor een portret is niet vereist dat de geportretteerde daarvoor heeft geposeerd: ook een foto die stiekem is gemaakt of waar de geportretteerde herkenbaar maar zonder gezicht op staat kan een portret zijn.
In opdracht en niet in opdracht
Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties:
- Het portret is gemaakt in opdracht van de afgebeelde persoon. NB: het geven van een opdracht tot maken van een portret betekent uiteraard niet dat hiermee ook toestemming is gegeven voor publicatie van dat portret door de fotograaf.
- Het portret is niet in opdracht van (of ten behoeve van) de afgebeelde persoon gemaakt. Dit is gewoonlijk het geval indien Twisted Pixels iemand vraagt om te poseren ten behoeve van portfolio of een kunst uiting.
Portretten die in opdracht zijn gemaakt (art. 19-20 Aw)
Als een portret in opdracht is gemaakt, brengt het portretrecht een inperking van de rechten van maker met zich mee. De maker of auteursrechthebbende heeft in beginsel het exclusieve recht om het werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Het portretrecht beperkt het recht om openbaar te mogen maken. Daarvoor is toestemming nodig van de geportretteerde. De afgebeelde persoon mag het portret vermenigvuldigen en openbaar maken zonder toestemming van de maker. De maker heeft bij publicatie van het portret wel recht op naamsvermelding. Het tentoonstellen van foto’s en het publiceren op internet is ook een vorm van openbaar maken.
Door middel van een quitclaim, of model release form wordt toestemming gevraagd voor openbaarmaking van het portret.
Portretten die niet in opdracht zijn gemaakt (art. 21 Aw)
Veruit de meeste zaken gaan over portretten die niet in opdracht zijn gemaakt. In zo’n geval kan de afgebeelde persoon zich alleen verzetten tegen publicatie (openbaarmaking), voor zover die persoon een redelijk belang heeft om zich daartegen te verzetten.
De aanwezigheid van een “redelijk belang” hoeft niet direct te leiden tot een verbod om de foto te publiceren. De rechter dient ook rekening te houden met het belang om een foto wel te publiceren, in het bijzonder de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting.
Bron en volledige informatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Portretrecht